Każda strona świata: Określanie położenia i stron świata za pomocą słupków oddziałowych

"Stary Indianin zapytany: "Czy zdarzyło ci się zabłądzić?" odpowiedział

"Nie, ale kiedyś przez jakieś trzy może cztery dni nie bardzo wiedziałem, gdzie jestem"

Raymond Mears "Podręcznik Sztuki Przetrwania"

Jakiś czas temu w TYM poście o orientacji w terenie leśnym wspomniałem o słupkach oddziałowych. Chyba każdy kto był kiedyś w lesie je widział. Czas na mały wpis na temat tego jak dzieli się las i jak można to wykorzystać przy orientowaniu swojego położenia w lesie.

Najpierw sam wstęp teoretyczny. Do praktyki przejdę w drugiej części.
Podstawą jest oczywiście sam Las. Pokrywają one blisko 30% powierzchni Polski. Większość z nich to lasy państwowe których lwią częścią (z pominięciem np Parków Narodowych) zarządza Państwowe Gospodarstwo Leśne "Lasy Państwowe"

Na szczycie hierarchii stoi Generalna Dyrekcja Lasów Państwowych. Dzieli się ona następnie na Regionalne Dyrekcje Lasów Państwowych. Plus/minus pokrywają się one z zasięgiem aktualnych województw (z niewielkimi odchyleniami). Każda z RDLP dzieli się już na bardziej nam znane Nadleśnictwa które rozmiarami odpowiadają mniej więcej powiatom. A każde z nich składa się z jeszcze mniejszej części jaką są leśnictwa - odpowiednik gmin.

I takie leśnictwo jest podstawowym miejscem pracy leśnika. Las jest jednak (zazwyczaj) dużym zwartym kompleksem i dla ułatwienia leśnikom pracy podzielono go na mniejsze jednostki. Każdy las pokrojono siatką przecinających się pod kątem zbliżonym do prostego dróg, które prócz pełnienia funkcji logistycznej (umożliwienie sprawnego poruszania się pracowników LP, strażaków w przypadku tfu pożaru lub nas - zwykłych ludzi) pełnią też rolę graniczna. Gdy przyjrzysz się jakiejś mapie lasu z pewnością je zobaczysz. Długie proste linie dzielące las na kwadraty.

Ale po co taka dokładność? Czy nie wystarczałaby sieć dróg naturalnych, tworzonych według np ukształtowania terenu?

W bardzo ogólnym założeniu pracę leśników można podzielić na trzy zadania. Sadzenie i pielęgnację drzew oraz ich ścinanie. Nie robi tego jednak sam tylko za pomocą podwykonawców - Zakładów Usług Leśnych. I dla ułatwienia pracy leśników i ZULowców każdy z tych kwadratów wyznaczonych przez drogi oddziałowe ponumerowano. I tej sposób leśniczy Krzysztof może zlecić ZULowcom np zasadzenie kilku arów dębu w oddziale nr 123 leśnictwa Pańków w nadleśnictwie Tomaszów. I już obaj wiedzą o co chodzi. Proste. Numeracja taka sama jak przy pracy listonosza. Województwo, powiat, miasto, ulica i numer.

Po pewnym czasie pracy w leśnictwie na pamięć zna się wszystkie oddziały tak jak listonosz wie gdzie jest ulica A. Mickiewicza w Warszawie. W lasach podobnie jak w miastach wprowadzono pewien odpowiednik tabliczek z nazwami ulic. Są to właśnie słupki oddziałowe.

Koniec części pierwszej. Uff!

Jak można tę wiedzę można wykorzystać w praktyce? Np jako kolejny sposób orientowania się w terenie. Zarówno do określania północy, jak i w tym przypadku do ustalenia konkretnego położenia. Postaram się to w miarę przejrzyście wytłumaczyć korzystając ze szkiców.

Najpierw oczywiście potrzebujemy słupka oddziałowego. Gdy już sobie jakiś upatrzymy sprawdzamy jakie są na nim oznaczone numery. Przerysowałem to na kartkę. Oddziały leśne numerowane są w kolejności od prawej do lewej (ze wschodu na zachód) i od góry w dół. Najniższy numer na słupku wskazywał więc północny wschód, więc już na tym etapie można zorientować szkic.